Unha longa serie de exposicións individuais en museos de diferentes países e a súa participación en mostras colectivas en espazos como o MoMa, o Metropolitan e o Guggenheim de Nova York, fan de Karin Sander “unha artista internacional de primeiro nivel”, como sinala o vicedecano de Cultura da Facultade de Belas Artes, Ignacio Pérez-Jofre, coordinador da Sala Universitaria Profesor Manuel Moldes, que desde este mércores acolle un proxecto expositivo desta artista alemá. Trátase de Kitchen Pieces, unha instalación coa que Sander propón unha reflexión sobre a idea da representación na arte. Para iso, emprega un conxunto de froitas e verduras “como se dunha serie de natureza mortas” se tratase, explica, “só que aquí non son representadas en pinturas, senón que se representan como orixinais reais e frescos na exposición”.
Así, na mostra que se inaugura na tarde deste mércores preséntanse un conxunto de 25 froitas e verduras colocadas directamente nas paredes dun xeito lineal. A Sala Manuel Moldes súmase con esta proposta a lista de espazos nos que, desde 2012, puideron verse as diferentes versións desta instalación, que Sander ten levado a “numerosas exposicións, tanto individuais como colectivas” en diferentes formatos, desde a exhibición dunha soa froita a propostas conformadas por máis dun centenar de pezas. “O traballo de Karin Sander caracterízase por unha investigación continua sobre elementos e convencións que interveñen na obra de arte”, destaca Pérez-Jofre, que incide en como “a aproximación ao proceso creativo” desta artista implica con frecuencia “un distanciamento da autoría tradicional” e a que a obra sexa producida “baixo certas condicións establecidas de antemán en relación co contexto”. Nese senso, a montaxe levouse a cabo, coa participación do artista e doutor en Belas Artes Thomas Apostolou, seguindo as indicacións de Sander e empregando nalgúns casos vexetais diferentes aos utilizados noutros países.
Desde o 15 de novembro, La Habana acolle a súa décimo quinta bienal de arte contemporánea, á que o grupo dx5 (digital & graphic art research) da Facultade de Belas Artes achega un conxunto de obras que permiten afondar na súa liña de traballo centrada na arte gráfica de campo expandido. Este equipo de investigadores e investigadoras foi convidado a participar na exposición Espirales Trasatlánticas, promovida polo espazo artístico Factoría Diseño e que afonda na relación entre a arte e a artesanía de Galicia e Cuba. Na mostra, que poderá visitarse ata o 28 de febreiro, preséntanse as creacións das investigadoras e investigadores Ana Soler, Almudena Fernández Fariña, Anne Heyvaert, José Andrés Santiago, Antía Iglesias e Carlos Fer, ás que o grupo dx5 suma as propostas das artistas convidadas Esther Pizarro e Elena Jiménez.
Axustándose á temática desta XV Bienal de La Habana, que se desenvolve baixo o lema de Horizontes Compartidos, o grupo dx5 achegou a Cuba un proxecto expositivo que dá continuidade ao VIII Foro Internacional de Creación na Fronteira. O múltiple que ocupa o espazo, que tivo lugar en Pontevedra nos meses de maio e xuño. Este, sinalan, tiña como obxectivo “reflexionar sobre como a clásica bidimensionalidade da gráfica transitou cara a busca dunha experiencia artística máis profunda e inmersiva”, que denominan “gráfica de campo expandido”. De feito, as e os artistas que participan en Espirales trasatlánticas formaron parte previamente na exposición Simbiose, que se desenvolveu no Pazo da Cultura no marco deste foro.
“A idea do taller era comezar na realidade e cambiar a realidade”, sinala Grzegorz Wnęk, profesor da Academia de Belas Artes de Cracovia, do obradoiro que impartiu esta semana no campus e que deu como resultado final o conxunto de obras que desde este venres poden verse na exposición Next to reality. Seis estudantes da Facultade de Belas Artes e dúas egresadas tomaron parte neste taller no que este artista e docente propuña crear cadros que tivesen como punto de partida a representación diferentes elementos da realidade cotiá, para logo transformala a través da incorporación de textos e novas imaxes.
Os resultados deste taller reúnense na exposición inaugurada nesta xornada na sala O Abrigo, da Facultade de Belas Artes, onde Wnęk impartiu o taller Next to reality, que tiña como obxectivo “desenvolver as posibilidades interpretativas e de imaxinación a través dun sistema multicapa, creando unha composición pictórica con diversas posibilidades de interpretación”. Con esa idea, o artista e docente reuniu un conxunto de elementos na propia sala, nunha sorte de bodegón no que tiñan cabida desde unha planta ata unha pantalla de ordenador. Mais o seu propósito non era que as e os participantes representasen esas pezas, senón empregalas como punto de partida para “irmos á seguinte realidade”. Con esa idea, as e os participantes debían pintar primeiro un fragmento desa realidade, para logo reinterpretala incorporando dous novos elementos; a introdución de texto na imaxe, que podía ser tanto un fragmento dunha obra literaria como unha creación propia; e unha nova imaxe pictórica, coa idea de establecer “novas conexións e posibles lecturas da obra”.
A propia natureza da performance como unha arte ligada un momento e un público concreto, que non deixa unha obra de carácter permanente, fai tamén que a investigación sobre esta disciplina poida xogar un papel clave no seu propio desenvolvemento. Coa idea de promover o estudo teórico desta disciplina, o grupo de investigación PE4 Imaxe e Contextos impulsaba hai preto dunha década Fugas e Interferencias, o único congreso académico centrado na performance de España. Coa participación de investigadores e investigadoras dunha decena de universidades de España, Portugal, Estados Unidos, Grecia e Reino Unido, a sede da Vicerreitoría do campus de Pontevedra e o Centro Galego de Arte Contemporánea (CGAC) acollerán entre o 31 de outubro e o 2 de novembro a novena edición deste congreso, que combinará a presentación de estudos con conferencias e performances.
Dirixido polos investigadores Carlos Tejo e Marta Pol, a IX International Performance Art Conference Fugas e Interferencias reunirá en Pontevedra e Santiago de Compostela investigadores, docentes, artistas, comisarios e xestores culturais, nun foro no que o número de participantes, “lonxe de decrecer, aumenta ou se mantén”, sinala Tejo. Xunto a representantes de seis universidades españolas, nesta edición participarán tamén investigadoras e investigadores das universidades de Nova York, Surrey e Ioánina e do Instituto Politécnico de Cávado e Ave de Barcelos. Nese senso, Pol pon de relevo que “o carácter internacional do congreso está presente desde o principio”, á vez que incide no obxectivo a futuro de “aumentar a presenza estatal” e poder afondar na "incipiente investigación nesta práctica e investigación artística".
“Os procesos de creación sempre están cheos de dubidas, de moita soidade, de momentos nos que é fácil caer no desánimo”, recoñece a profesora da Facultade de Belas Artes Almudena Fernández Fariña, quen define como “unha motivación para seguir no camiño que vas desenvolvendo” o recoñecemento que supón ter sido proclamada gañadora dos XLVII Premios da Crítica de Galicia na modalidade de artes plásticas. “Para min, este premio será ese momento que rescate da memoria cando as cousas non saian o ben que desexo”, engade a tamén directora do Departamento de Pintura da Universidade, que recollía este galardón nun acto celebrado este sábado en Vigo, no que se fixo público o nome das persoas e proxectos seleccionados nas dez categorías destes premios.
“A faceta creadora ten esa parte marabillosa de que estás nese lugar no que desexas estar, pero tamén ten moitos momentos de dúbidas e incertezas e pasas moitos momentos nos que ninguén ve o que fas, polo que che recoñezan cun premio é algo que che fai pensar que tes que seguir nese camiño”, engade a docente e investigadora do grupo dx5. Na 47 edición destes galardóns, Fernández Fariña foi seleccionada finalista na categoría de artes plásticas destes premios xunto a “dúas artistas que admiro moito”, Menchu Lamas e Bea Lema, algo que para ela supuña xa “un auténtico agasallo e un privilexio”, recoñece, ao tempo que destaca o labor duns galardóns “que, de forma ininterrompida, levan máis de 40 anos apoiando a arte, a investigación e a ciencia”.
A creación dunha obra teatral que permitise formar o público infantil na prevención do afogamento e na realización das manobras de reanimación cardiopulmonar (RCP) e unha instalación artística xurdida dunha investigación centrada na obtención de papeis e tintas a partir de plantas exóticas e invasoras. Estes son os dous proxectos recoñecidos cos IV Premios CREA-Creatividade e Innovación, cos que o proxecto de especialización Campus Crea busca distinguir investigacións, obras creativas ou proxectos innovadores de carácter interdisciplinar.
Impulsados co apoio da Deputación de Pontevedra, no marco das actividades da Semana da Creatividade, estes premios contaron cunha modalidade dirixida ao persoal docente e investigador e outra ao alumnado. Na primeira, o galardón, dotado con 1500 euros, foi para Desafógate, un proxecto coordinado polos investigadores Begoña Paz e Roberto Barcala, do grupo Remoss, da Facultade de Ciencias da Educación e do Deporte. O galardón da segunda modalidade, dotado con 750 euros, foi para a instalación artística The in-between (o medio no medio), realizada por Antía Iglesias no marco da investigación que desenvolveu para a súa tese, no doutoramento en Creatividade e Innovación Social e Sostible.
A obra e traxectoria de Luis Seoane inspiran a primeira exposición en España do chileno César Gabler
A Sala Universitaria Profesor Manuel Moldes inaugura este xoves a súa programación no presente curso cunha mostra na que o artista chileno César Gabler propón unha relectura da produción visual de Luis Seoane, partindo dunha serie de aspectos vinculados ao exilio, as vangardas e a cultura popular. Desenvolvida especificamente para a sala de exposicións do campus, Ultramarinos Seoane é a primeira mostra en España deste artista e docente da Universidade de Finis Terrae de Santiago de Chile e poderá visitarse ata o 22 de novembro. Co profesor da Facultade de Belas Artes Nono Bandera como comisario, a mostra, sinala, “articúlase a partir de cruces e asociacións arredor da obra” de Seoane e afonda en “como certas ideas ou prácticas artísticas viaxan dun lugar a outro, adáptanse e transfórmanse”.
Como explica Gabler, conversas previas con Bandera levárono a afondar na figura e traxectoria de Seoane (Bos Aires, 1910 – A Coruña, 1979), tanto polo seu interese “pola relación entre a arte e a cultura popular”, como por artistas que “traballaran en distintos medios”, lembrando neste punto as “incursións de Seoane no deseño, co proxecto de Sargadelos, que era en certa medida unha forma de levar a cultura tradicional á modernidade”. Ademais, o feito e que Seoane fose fillo de emigrantes e nacese na Arxentina, país ao que tivo que retornar como exiliado, facía del unha figura idónea para un proxecto que aborda tamén “o intercambio cultural entre España e América do Sur”, como destaca Gabler, que nos últimos anos protagonizou exposicións en Chile, Estados Unidos e Inglaterra. Estas conexións vense reflectidas á súa vez no título da mostra que, como engade Bandera, “non só fai mención ao azul de Seoane, senón tamén ao outro lado do mar” e a unha tenda na que atopar “algunha sorpresa inesperada”.
Un conxunto de pequenas pezas de papel washi xaponés, serigrafiadas a mano con tinta branca e nas que poden observarse diferentes fragmentos do plano da cidade xaponesa de Kyoto conforman A la deriva II, a obra que converte o investigador da Facultade de Belas Artes José Andrés Santiago no gañador do XIX Premio Internacional Jesús Núñez de Arte Gráfica. Convocado pola Deputación da Coruña, trátase dun galardón cunha dotación económica de 6500 euros e a obra seleccionada formará parte dunha exposición na Fundación CIEC, en Betanzos.
Cunha “satisfacción enorme” recibía Santiago o fallo deste galardón, feito público este venres pola institución provincial, posto que, sinala, trátase “dun premio internacional moi competitivo, ao que se presentan artistas de moitos países”. O integrante do grupo de investigación dx5 (digital & graphic art research) lembra así mesmo que se trata dun certame “específico de arte gráfica”, coordinado por “unha institución de referencia" neste eido como a Fundación CIEC. De aí que vea ve neste galardón un recoñecemento tanto a súa traxectoria artística, “centrada en gran medida na gráfica contemporánea de campo expandido”, como ao labor investigador neste ámbito do grupo coordinado pola profesora Ana Soler.
Desde especialistas en historia da arte ou literatura, a expertos en manga e anime, o cómic e a animación xaponesas, pasando por académicas e académicos especializados en arquitectura, turismo ou política internacional. Un total de 72 investigadores e investigadoras participan desde este mércores en Pontevedra na XVI Congreso nacional e VII Congreso internacional da Asociación de Estudios Japoneses en España (AEJE), que se desenvolve por primeira vez en Galicia da man do grupo de investigación dx5, da Facultade de Belas Artes. Tres conferencias plenarias e 23 sesións de presentación de comunicacións integran o programa dun evento que pon o foco na importancia da cultura visual do país asiático en múltiples manifestacións artísticas, baixo o título de A imaxe do Xapón e o Xapón da imaxe. Coa Vicerreitoría do campus como sede central, o congreso vese complementado pola exposición Impresos, que presenta 25 xilografías dos séculos XVIII e XIX en diálogo coas creacións de sete artistas contemporáneos.
Como un “congreso puramente transdisciplinar” definiu este evento o investigador do grupo dx5 José Andrés Santiago, nun acto inaugural que contou coas intervencións da directora de área do Campus de Especialización Crea, Ana Belén Fernández Souto; da presidenta da AEJE, Pilar Cabañas, e da subdirectora da Fundación Japón Madrid, Kaho Nakano. “En cada edición, os organizadores imprimen un pouco o espírito do seu grupo de investigación no tema do congreso”, sinalou Santiago, director dun evento que se estenderá ata este venres e que combina a asistencia presencial coa virtual. Pór o foco na cultura visual do Xapón permitía, lembrou, conectar o congreso coa traxectoria do grupo dx5 no ámbito dos estudos sobre manga e anime, así como “animar á participación de novos investigadores” nestes eidos, mais tamén fomentar o “carácter transdisciplinar” deste foro, non só “pola cantidade de participantes de áreas moi diferentes”, senón tamén “polos cruces que se producen, que espertan ideas ou suxiren a posibilidade dunha colaboración”.